Šta videti i obići u Kruševcu

Sve znamenitosti Kruševca i okoline koje turisti trebaju obići kada posećuju Kruševac. Detaljan opis svih znamenistosti Kruševca na jednoj stranici. Ako želite još informacija o znamenitostima Kruševca i okoline vratite se nazad na stranicu Šta videti i obići u Kruševcu i okolini.

---

Kruševac je grad u centralnoj Srbiji i administrativni centar Rasinskog okruga. Prema popisu iz 2022. godine, u gradu živi 68.119 stanovnika, dok šira teritorija obuhvata 101 naselje i površinu od 854 km². Smešten u dolini Zapadnog Pomoravlja, na obali reke Rasine, Kruševac zauzima značajno mesto na karti Srbije.

Grad se razvija kao ekonomski, kulturni, zdravstveni, obrazovni, informativni i sportski centar ovog dela Srbije. Zahvaljujući svom geografskom položaju, Kruševac povezuje centralnu Srbiju sa njenim južnim i istočnim krajevima, a dobra saobraćajna infrastruktura dodatno doprinosi njegovom razvoju.

Poseban značaj Kruševac ima u istorijskom i kulturnom smislu, jer je u 14. veku bio srednjovekovna prestonica kneza Lazara Hrebeljanovića. Kao Lazarev grad, Kruševac je ostao simbol srpske državnosti, vere i tradicije. Danas brojne znamenitosti i kulturno-istorijski spomenici svedoče o bogatoj prošlosti, dok istovremeno grad predstavlja savremeno središte Rasinskog okruga.

Spisak Znamenitosti Kruševca

1. Istorija Kruševca
2. Turizam Kruševca
3. Crkva Lazarica
4. Spomenik knezu Lazaru
5. Spomenik kneginji Milici
6. Gradska kuća grada Kruševca
7. Park prijateljstva
8. Narodni muzej Kruševac
9. Manastir Naupara
10. Kuća Simića u Kruševcu
11. Pionirski park
12. Spomenik despotu Stefanu Lazareviću
13. Spomenik mira
14. Sportsko-rekreativni centar „Samar“
15. Dečji park „Šarengrad“
16. Lazarev grad
17. Crkva Svetog Đorđa
18. Spomenik kosovskim junacima
19. Umetnička galerija
20. Trg fontana
21. Trg Kosturnica
22. Kruševačko pozorište
23. Planina Jastrebac
24. Ribarska banja
25. Park Bagdala
26. Wellness & Spa Ribarska banja
27. Manastir Sveti Roman
28. Manastir Pokrova Presvete Bogorodice (Đunis)
29. Spomenik Stanislavu Biničkom
30. Skulptura „Majka Srbija i Majka Grčka“
31. Trg glumaca
32. Spomenik palim borcima (1991–1999)
33. Spomenik Lazaru Hrebeljanoviću (2021)
34. Crkva Pokrova Presvete Bogorodice na Rasini
35. Galerija Milića od Mačve
36. Spomenik ratnicima

Istorija Kruševca – prestonica kneza Lazara

Istorija Kruševca počinje 1371. godine kada knez Lazar podiže grad kao svoju prestonicu. Kruševac se prvi put pominje 1387. godine u povelji kojom knez Lazar u svojoj utvrđenoj prestonici potvrđuje trgovačke privilegije Dubrovčanima. Od tada, Kruševac postaje privredno i kulturno središte Srbije, mesto iz kojeg se upravljalo državom i donosile važne odluke, a sama istorija Kruševca postaje neraskidivo vezana za razvoj srpske srednjovekovne države.

Prema predanju, grad je ime dobio po kamenu krušcu, oblom rečnom kamenu od kog je većim delom bio sazidan. Taj detalj ostao je simboličan i često se vezuje za bogatu istoriju Kruševca.

Posle Kosovske bitke, Kruševac postaje prestonica kojom najpre upravlja kneginja Milica, a zatim njen i Lazarev sin, despot Stefan, koji prestonicu kasnije premešta u Beograd. Turci više puta napadaju Kruševac i osvajaju ga tek 1427. godine, posle smrti despota Stefana. Od 1444. godine Kruševac je u rukama Đurđa Brankovića, ali ga 1454. godine Turci zauzimaju i daju mu ime Alađa Hisar, što znači „Šareni grad“. Taj period obeležava težak deo u istoriji Kruševca, kada grad gubi slobodu i potpada pod osmansku vlast.

U austrijsko-turskom ratu 1689. godine Kruševac je oslobođen, a to se ponavlja i u XVIII veku, 1737–1739. i 1789. za vreme Kočine krajine. Međutim, već 1791. godine grad je vraćen Turcima Svishkovskim mirom, sve do konačnog oslobođenja 1833. godine. Ovaj događaj predstavlja jednu od najvažnijih prekretnica u istoriji Kruševca, jer od tog trenutka grad počinje ubrzano da se razvija i postaje značajan centar Srbije.

Tokom Drugog svetskog rata nemačke okupacione snage na Bagdali streljale su 1642 rodoljuba iz Kruševca i okoline. Ovaj tragičan događaj zauzima posebno mesto u istoriji Kruševca, a posle rata prostor je pretvoren u spomen-park „Slobodište“, simbol stradanja, otpora i slobode.

Turizam Kruševca

Turizam Kruševca ima duboke istorijske i kulturne korene. Grad slavi svoj dan na Vidovdan, 28. juna, kada se obeležava i sećanje na Kosovsku bitku i kosovske junake. Na ovaj dan u crkvi Lazarici održava se pomen svim ratnicima, što dodatno potvrđuje vezu između tradicije, istorije i identiteta grada.

Kroz vekove, Kruševac su oblikovali vladari i događaji koji su ostavili bogatu baštinu. Brojni kulturno-istorijski spomenici danas čine osnovu na kojoj se razvija turizam Kruševca, a među znamenitostima se ističu Manastir Drenča, Ljubostinja, Veluće, Naupara, Đunis, Makrešane, Rudenica i Stevanac, zatim Narodni muzej, Umetnička galerija, Galerija Milića od Mačve, Todorova kula, Spomenik kosovskim junacima, Crkva Lazarica i Grčki šor. Sve ove lokacije čine Kruševac nezaobilaznim mestom na turističkoj mapi Srbije.

Prirodne lepote dodatno obogaćuju turizam Kruševca. Planina Jastrebac, najšumovitija u Evropi, privlači ljubitelje prirode svojim planinarskim stazama, vidikovcima poput Belih Stena, Maznice i Stracimira, kao i starom crkvom Svete Petke i utvrđenjem Gradac. Rezervat prirode Prokop čuva autohtonu šumu sa retkim vrstama flore i faune, dok se na padinama Jastrepca nalazi Ribarska banja, čuvena po lečenju reumatizma i specijalnoj bolnici za rehabilitaciju.

Posebnu atrakciju čine manifestacije koje upotpunjuju kulturni život i doprinose razvoju koje ima turizam Kruševca. To su Biberče, Zlatna kaciga, Kulturno leto, Belovodska rozeta, Pozorišni dani, Oktobarska izložba, Festival balona „Kruševac kroz oblake“, Sajam seoskog turizma, Poljoprivredni sajam, Novogodišnja čarolija, Polufinale izbora za miss Rasinskog okruga, Viteški megdan, Letnja scena Šarengrada, Carski festival – Lazarevi putevi vina, Nacionalni šampionat u motokrosu, Lomljenje božićne česnice i Vaskrs u Šarengradu. Ovi događaji svake godine okupljaju veliki broj posetilaca.

Dodatna prednost koju ima turizam Kruševca jeste dobra saobraćajna povezanost. Grad se lako dostiže autoputem E-75, magistralnim putem M-5, a povezuje ga i železnička pruga sa ostatkom Srbije, što ga čini dostupnim i domaćim i stranim turistima.

Crkva Lazarica

Crkva Lazarica u Kruševcu, podignuta u 14. veku, jedno je od najvećih istorijsko-kulturnih bogatstava grada. Knez Lazar je sagradio ovu crkvu kao deo svoje prestonice, posvetivši je arhiđakonu Stefanu, zaštitniku dinastije Nemanjića. Početkom 20. veka, Crkva Lazarica postaje prvi objekat u Srbiji koji je prošao stručnu restauraciju, a obnovu je vodio arhitekta Pere J. Popović, što je značajno doprinelo očuvanju njenog izvornog izgleda.

Arhitektura koju ima Crkva Lazarica predstavlja spoj vizantijskog i moravskog stila. Sa osnovom trikonhosa, prepoznatljivim zvonikom, kamenim plastikama i rozetama, crkva odiše jedinstvenim umetničkim izrazom. Unutrašnjost takođe svedoči o bogatom nasleđu – sačuvani tragovi umetničkih dela iz 18. veka i ikonostas iz 19. veka čine da Crkva Lazarica bude ne samo verski objekat, već i dragoceno kulturno i istorijsko središte Kruševca.

Spomenik knezu Lazaru

Spomenik knezu Lazaru otkriven je povodom proslave „Šest vekova Kruševca“ i od tada predstavlja značajan doprinos kulturnom pejzažu grada. Autor i vajar Nebojša Mitrić inspiraciju je pronašao u srpskoj srednjovekovnoj tradiciji prikazivanja vladara na novcu. Upravo zato, spomenik knezu Lazaru prikazuje figuru u uobičajenom položaju za to doba – kako sedi sa mačem preko krila, što simbolizuje snagu, dostojanstvo i vladarsku odlučnost.

Detaljna izrada čini da spomenik knezu Lazaru ima snažnu istorijsku autentičnost. Figura je oblikovana prema ktitorskoj fresci u manastiru Ravanica, dok su graditeljske osobine prikazane konturama srednjovekovnog grada na njegovom ramenu. Ornamentika na haljini preuzeta je sa originalnih artefakata, čime je očuvana vernost istorijskim izvorima.

Danas spomenik knezu Lazaru, smešten u istočnom delu arheološkog parka „Lazarev grad“, stoji kao trajan podsetnik na prošlost Kruševca i na ličnost njegovog osnivača, ostavljajući snažan utisak na posetioce i turiste koji žele da upoznaju kulturnu i istorijsku baštinu Srbije.

Spomenik kneginji Milici

Spomenik kneginji Milici svečano je otkriven na Vidovdan 2018. godine na Trgu despota Stefana, koji vodi od Gradske kuće ka Kruševačkom gradu. Ovaj monumentalni bronzani spomenik delo je akademskog vajara Zorana Ivanovića, umetnika poznatog po stvaranju brojnih javnih spomenika širom Srbije. Njegov rad unosi dostojanstvo i snagu u prikaz ličnosti koja je ostavila dubok trag u srpskoj istoriji.

Kneginja Milica, supruga kneza Lazara Hrebeljanovića i majka osmoro dece, poticala je iz ugledne vladarske porodice Nemanjića. Rođena 1335. godine, ostala je upamćena po mudrosti, posvećenosti državničkim poslovima i značajnom zadužbinarstvu. Njeno ime povezano je sa očuvanjem Srbije nakon Kosovske bitke, a posebno mesto u istoriji zauzima kao osnivačica manastira Ljubostinja, gde se i danas čuvaju njene mošti.

Danas spomenik kneginji Milici na trgu u Kruševcu stoji kao podsećanje na snagu i mudrost žene koja je bila stub srpske srednjovekovne države. Njegova simbolika nadopunjuje kulturni identitet grada i privlači brojne posetioce zainteresovane za istorijsko nasleđe.

Gradska kuća grada Kruševca

Gradska kuća grada Kruševca predstavlja jedno od najznačajnijih zdanja koje ilustruje intenzivnu graditeljsku aktivnost krajem 19. i početkom 20. veka. Projektovao ju je poznati arhitekta Nikola Nestorović, a gradnja je trajala od 1898. do 1904. godine. Podignuta u duhu neoklasicizma, zgrada odiše elegancijom i monumentalnošću, čime je Kruševac dobio jedno od svojih prepoznatljivih obeležja.

Fasada koju ima Gradska kuća grada Kruševca ističe se bogatom dekorativnošću i skladnim proporcijama. Tri izvučena dela naglašena jonskim stubovima daju osećaj snage i simetrije, dok tri kupole sa metalnim pokrivačem dominiraju nad objektom i pružaju mu prepoznatljivu siluetu. Dekorativni elementi na fasadi nose duh epohe i podsećaju na evropske graditeljske trendove tog vremena.

Unutrašnjost je jednako impozantna – donji hol krase poluloptasti ukrasi na plafonu, dok monumentalno stepenište vodi ka gornjem holu koji odiše raskoši. Masivna mermerna ograda i stubovi čine ga reprezentativnim, a odlična akustika omogućila je da se upravo u ovom prostoru često organizuju koncerti, književne večeri, izložbe i druga kulturna dešavanja. Zahvaljujući tome, Gradska kuća grada Kruševca nije samo administrativno već i kulturno središte.

Tokom svoje istorije, zgrada je imala više namena. Nekada je u njoj bilo sedište Okružnog načelstva, a danas u njoj funkcioniše Skupština Grada Kruševca. Time je Gradska kuća grada Kruševca postala neizostavno mesto gde se donose važne odluke i oblikuje društveni život grada.

Pored svoje političke i kulturne uloge, objekat ima i simbolički značaj za Kruševljane. Zbog svoje lepote i reprezentativnog izgleda često se nalazi na razglednicama, vodičima i turističkim mapama, a posetioci grada je rado obilaze i fotografišu. Zbog svega ovoga, Gradska kuća grada Kruševca zauzima posebno mesto u kolektivnom identitetu i turističkoj ponudi Kruševca.

Park prijateljstva

Park prijateljstva u Kruševcu svečano je otvoren 14. oktobra 2019. godine, uoči Dana oslobođenja grada, uz prisustvo brojnih delegacija pobratimljenih gradova i građana. Njegovo otvaranje imalo je simboličan značaj, jer je Park prijateljstva zamišljen kao mesto koje će podsećati na povezanost i solidarnost među narodima i gradovima.

Smešten kod gradskih bazena, Park prijateljstva brzo je postao popularno mesto za okupljanje, šetnju i odmor. Uređen je modernim urbanim mobilijarom – klupama, korpama za otpatke, osvetljenjem i pešačkim stazama popločanim behaton pločama. Posebnu vrednost parku daju pažljivo zasađene sadnice i zelenilo koje tokom cele godine unosi svežinu i boje u ovaj deo grada.

Jedan od najupečatljivijih simbola koji krasi Park prijateljstva jeste natpis „Ja volim Kruševac“, koji se proteže duž njegove površine i postao je jedno od najfotografisanijih mesta u gradu. Mnogi posetioci upravo ovde prave uspomene i fotografije koje povezuju moderni Kruševac sa njegovom tradicijom i identitetom.

Zahvaljujući prijatnom ambijentu i lakoj dostupnosti, Park prijateljstva danas je omiljeno mesto za rekreaciju i druženje svih generacija, a istovremeno i važan simbol otvorenosti i povezivanja Kruševca sa prijateljskim gradovima širom sveta.

Narodni muzej Kruševac

Narodni muzej Kruševac predstavlja jednu od najznačajnijih kulturnih institucija grada i Rasinskog okruga. Posvećen je sakupljanju, čuvanju, zaštiti i izlaganju pokretnih kulturnih dobara, ali i proučavanju ostataka materijalne i duhovne kulture ovog kraja. Tokom više decenija rada, Narodni muzej Kruševac izgradio je uglednu poziciju unutar muzejske mreže Srbije i postao nezaobilazna tačka za sve posetioce koji žele da upoznaju bogatu istoriju Kruševca.

Prvobitno je muzej bio smešten u Kući Simića, spomeniku kulture iz 19. veka. Međutim, sa razvojem fonda i sve većim brojem eksponata, prostorije su postale nedovoljne. Godine 1969. Narodni muzej Kruševac preseljen je u prostranu zgradu nekadašnje gimnazije iz 1863. godine, građene u duhu neoklasicizma. Danas je upravo ova zgrada dom stalne muzejske postavke koja prikazuje istorijski i kulturni razvoj Kruševca i njegove okoline.

Muzejski fond broji oko 23.000 eksponata arheološkog, etnološkog, istorijskog, prirodnjačkog, kulturno-istorijskog i likovnog karaktera. Oni pokrivaju period od praistorije, preko antike i srednjeg veka, pa sve do savremenog doba sredine 20. veka. Posebno mesto zauzimaju eksponati vezani za doba kneza Lazara i srednjovekovni Kruševac, što dodatno naglašava značaj koji ima Narodni muzej Kruševac za proučavanje srpske istorije.

Osim izložbene delatnosti, muzej aktivno radi na istraživanjima, izdavaštvu, pedagoškom i kulturno-prosvetnom radu. Organizuju se predavanja, radionice, projekcije i vođenja kroz postavke, kako za decu i mlade, tako i za odrasle. Narodni muzej Kruševac sarađuje sa školama i fakultetima, obezbeđujući nastavnu podršku kroz korišćenje muzejske biblioteke i stručno vođenje.

U sastav ustanove ulaze i značajni kulturni objekti: Kuća Simića, Umetnička galerija i Memorijalni kompleks Slobodište, što Narodni muzej Kruševac čini institucijom koja objedinjuje više lokacija od ključnog značaja za kulturnu baštinu Kruševca. Posetiocima su dostupne usluge vodiča na srpskom i engleskom jeziku, što dodatno doprinosi turističkoj ponudi grada.

Narodni muzej Kruševac otvoren je za posetioce svakog dana, uključujući vikende i praznike, od 8 do 20 sati, čime je omogućeno da domaći i strani turisti lako upoznaju njegovu bogatu postavku i značajnu kulturnu misiju.

Manastir Naupara u Kruševcu

Manastir Naupara u Kruševcu jedan je od dragocenih spomenika duhovnog i kulturnog nasleđa Rasinskog kraja. Smešten u istoimenom selu, na oko petnaest kilometara od grada, manastir se nalazi u mirnom i slikovitom okruženju, do kojeg vodi put kroz pitoreskna sela. Danas je to ženski manastir koji pripada Eparhiji kruševačkoj Srpske pravoslavne crkve i jedno je od mesta koje posetioci Kruševca rado obilaze.

Centralno mesto u dvorištu manastira zauzima crkva posvećena Rođenju Presvete Bogorodice. Podignuta je u XIV veku i vezana je za doba kneza Lazara. Prema predanju, Manastir Naupara u Kruševcu podigao je Stefan Lazarević, sin kneza Lazara, dok je istovremeno građen hram Lazarica u Kruševcu. Zanimljiva je i legenda o imenu – navodno je knez Lazar, kada je video podignutu crkvu, izgovorio reči koje su se kasnije pretvorile u naziv „Naupara“. Iako postoje i druga tumačenja porekla imena, legende su postale deo identiteta ovog svetog mesta.

Tokom vekova, Manastir Naupara u Kruševcu više puta je stradao i obnavljan. Bio je svedok burnih istorijskih događaja, uključujući Prvi i Drugi srpski ustanak, a današnji izgled datira iz XIX veka, kada je obnovljen po nalogu kneza Miloša Obrenovića. Time je očuvana i ojačana njegova uloga u duhovnom životu lokalnog stanovništva.

Arhitektonski, crkva manastira pripada moravskoj školi i ima sličnosti sa Lazaricom u Kruševcu. Osnova trikonhosa, skladne proporcije i dekorativni detalji čine je prepoznatljivim primerom srednjovekovne srpske arhitekture. Unutrašnjost je u XIV veku ukrašena freskama, od kojih se deo sačuvao i danas, svedočeći o bogatoj umetničkoj tradiciji i duhovnom životu tog perioda.

Pored arhitekture i istorije, Manastir Naupara u Kruševcu privlači posetioce i zbog svoje mirne atmosfere, zelenila i manastirskog dvorišta u kojem vernici i turisti pronalaze spokoj i inspiraciju. Kao deo kulturne rute posvećene srednjovekovnim manastirima Srbije, Naupara se nalazi na važnom mestu i u turističkoj ponudi Kruševca.

Kuća Simića u Kruševcu

Kuća Simića u Kruševcu, smeštena na Trgu kosovskih junaka, jedno je od najstarijih zdanja u gradu i nosi veliki istorijski i kulturni značaj. Iako precizan datum njene izgradnje nije poznat, pretpostavlja se da je podignuta krajem 18. ili početkom 19. veka, pre konačnog oslobođenja Kruševca od Turaka 1833. godine. Upravo zato, Kuća Simića u Kruševcu zauzima posebno mesto u kolektivnom pamćenju grada.

Prema predanju, prvobitno je pripadala turskim begovima, braći Vrenčević (u nekim izvorima Frenčević), koji su bili umešani u diplomatski skandal. Taj događaj poslužio je kao povod za pripajanje Kruševca Kneževini Srbiji. Nakon što je kuća prešla u ruke Srba, knez Miloš Obrenović ju je ustupio svom kumu Stojanu Simiću. Na taj način Kuća Simića u Kruševcu postaje simbol iseljavanja Osmanlija iz srpskih gradova i jačanja nove srpske vlasti.

Kroz istoriju, kuća je bila svedok značajnih događaja. Posebno se pamti 1835. godina, kada je u njoj dogovorena Knez Miletina buna, važan politički događaj koji je uticao na dalji razvoj Srbije. Ova istorijska uloga dodatno je učvrstila značaj koji ima Kuća Simića u Kruševcu.

Arhitektonski, kuća je tokom vremena menjala izgled, ali je zadržala autentične orijentalne uticaje. Spoljašnjost krasi podužni trem sa profilisanim stubovima, prizemlje je građeno lomljenim kamenom, a spratni deo izveden u bondruku i čatmi. Takva kombinacija materijala i oblika predstavlja spoj tradicije i funkcionalnosti tipičan za vreme nastanka. Unutrašnjost kuće bila je podeljena na dva nivoa – prizemlje je imalo ekonomsku namenu, dok je sprat bio namenjen stanovanju, sa centralnim holom koji je povezivao prostorije sa tremom.

Danas je Kuća Simića u Kruševcu pretvorena u muzej koji verno dočarava život građanske klase na prelazu iz 19. u 20. vek. Kao deo Narodnog muzeja Kruševac, kuća je nezaobilazna destinacija za sve posetioce koji žele da otkriju duh prošlih vremena i autentičnu priču o razvoju grada.

Pionirski park u Kruševcu

Pionirski park u Kruševcu ima bogatu istoriju koja seže do polovine 19. veka, kada je ovaj prostor bio neobrađena i zapuštena terasa. Tek 1931. godine počinje njegovo uređivanje kroz sadnju brojnih stabala, formiranje rundela i uređenje cvetnih leja. Od tada, Pionirski park u Kruševcu postaje važno gradsko središte i mesto okupljanja građana, gde su se održavale školske priredbe, sportske manifestacije i kulturni događaji.

Posle Drugog svetskog rata, park je dobio nove sadržaje koji su ga dodatno obogatili. Posebnu atrakciju činila je kružna pruga namenjena popularnom „Pionirskom vozu“, zatim izgradnja Doma pionira, kao i organizacija biciklističkih trka. Postavljene su i različite sprave za igru, čime je Pionirski park u Kruševcu postao omiljeno mesto za decu i omladinu.

Danas, park je uređen u skladu sa savremenim standardima. Komunalna infrastruktura, rasveta, moderno uređene staze i negovane zelene površine doprinose tome da Pionirski park u Kruševcu bude prijatan prostor za odmor i rekreaciju. U ekološkom smislu, park ima ključnu ulogu kao „pluća grada“, jer svojim zelenilom obezbeđuje kvalitetniji vazduh i mirno okruženje u urbanom prostoru.

Jedan od značajnijih trenutaka u skorijoj istoriji parka bio je 14. oktobar 2017. godine, kada je, povodom Dana oslobođenja Kruševca, doživeo obnovu i modernizaciju. Tada je Pionirski park u Kruševcu obogaćen novim dečjim igralištima, sportskim rekvizitima, šetalištima i okruglim podijumom namenjenim kulturnim i zabavnim manifestacijama. Time je park dodatno učvrstio svoj status kao omiljeno mesto okupljanja Kruševljana svih generacija.

Spomenik despotu Stefanu Lazareviću

Spomenik despotu Stefanu Lazareviću otkriven je na Vidovdan 2020. godine na kruševačkom trgu „Kosturnica“. Podizanje ovog spomenika imalo je veliki simbolički značaj, jer despot Stefan, sin kneza Lazara i kneginje Milice, zauzima posebno mesto u srpskoj istoriji. Bio je poznat kao hrabar vojskovođa, mudar državnik i pokrovitelj umetnosti, zbog čega je njegovo ime ostalo trajno upisano u kulturno i istorijsko nasleđe Srbije.

Sam spomenik despotu Stefanu Lazareviću prikazuje ga u junačkoj pozi – na konju, sa krstom u ruci uperenim ka Kosovu. Ovaj snažan simbol naglašava njegovu ulogu u očuvanju zemlje, pravoslavne vere i srpskog identiteta. Spomenik, zajedno sa postoljem, doseže visinu od devet metara, čime dominira prostorom i privlači pažnju posetilaca.

Na postamentu se nalaze stihovi iz pesme „Slovoljubve“, jednog od najlepših književnih dela koje je napisao sam despot Stefan, dok je na suprotnoj strani uklesan grb Srbije. Time je spomenik despotu Stefanu Lazareviću dobio i snažnu kulturnu dimenziju, podsećajući da je ovaj vladar, osim što je bio ratnik, bio i književnik i jedan od najobrazovanijih ljudi svog vremena.

Autor spomenika je dr Boris Stajkovac, akademski vajar, koji je uspeo da u svoje delo unese dostojanstvo, snagu i duhovnost Stefana Lazarevića. Zahvaljujući tome, spomenik despotu Stefanu Lazareviću postao je jedno od obeležja Kruševca i važna tačka okupljanja građana i turista. Danas se ubraja među znamenitosti koje posetioci rado obilaze, povezujući ga sa bogatom istorijom Lazarevog grada.

Spomenik mira u Kruševcu

Spomenik mira u Kruševcu postavljen je 1997. godine na Gazimestanskom trgu i od tada predstavlja simbol ideje mira i tolerancije. Podignut je kao kruna dugogodišnjih mirotvoračkih aktivnosti koje su sprovedene u Kruševcu, zahvaljujući inicijativi profesora Pavla Bubanje i klubova mira koji su nastali iz njegovog pokreta. Upravo zbog tih aktivnosti, grad je prepoznat kao jedan od svetskih centara posvećenih miru.

Zahvaljujući svom angažovanju, Kruševac je postao deo mreže od preko 80 gradova u svetu koji nose počasni naziv „Vesnici mira“. Time je Spomenik mira u Kruševcu dobio i međunarodni značaj, jer ne predstavlja samo lokalno obeležje, već i simbol povezivanja i zajedničke borbe za mir na globalnom nivou.

Grad je za svoj doprinos mirovnim inicijativama nagrađen brojnim priznanjima. Najznačajnija su Medalja mira iz 1986. godine i Medalja vesnika mira iz 1990. godine, koja svedoče o posvećenosti Kruševca promociji vrednosti mira, solidarnosti i humanosti. Postavljanje spomenika bilo je logičan nastavak te tradicije, a sam objekat danas predstavlja nezaobilaznu znamenitost grada.

Danas Spomenik mira u Kruševcu privlači pažnju kako građana, tako i posetilaca iz drugih gradova i zemalja. Njegova simbolika podseća na univerzalne vrednosti i ulogu Kruševca u svetskom pokretu za mir, čineći ga važnim delom kulturnog i turističkog identiteta grada.

Sportsko-rekreativni centar „Samar“ u Ribarskoj Banji

Sportsko-rekreativni centar „Samar“ u Ribarskoj Banji jedno je od najatraktivnijih mesta za zabavu i rekreaciju tokom vrelih letnjih meseci. Smešten u okruženju stogodišnjih jasenovih šuma, ovaj kompleks nudi osveženje, relaksaciju i adrenalinsku zabavu, zbog čega ga rado posećuju i turisti i lokalno stanovništvo.

U okviru sportsko-rekreativnog centra „Samar“ nalazi se mini akva park sa tri bazena – jedan dečiji i dva za odrasle. Bazenima dodatnu atraktivnost daju tobogani, šank u vodi i prateći sadržaji koji stvaraju jedinstven ugođaj. Ljubitelji aktivnog odmora ovde mogu uživati u tenisu, odbojci na pesku, malim sportovima ili iznajmljivanju bicikala za istraživanje okoline Ribarske Banje. Tu je i kafić-poslastičarnica, idealno mesto za osveženje nakon sportskih aktivnosti ili kupanja.

Posebnu draž letnjem boravku daje i noćno kupanje u termalnim vodama. Tokom letnjih meseci, sportsko-rekreativni centar „Samar“ u Ribarskoj Banji organizuje noćna kupanja na otvorenim bazenima, koja pod zvezdanim nebom stvaraju jedinstvenu atmosferu. Ova kombinacija zabave i relaksacije privlači brojne posetioce i čini posetu „Samaru“ nezaboravnim iskustvom.

Zahvaljujući bogatom sadržaju i prelepom prirodnom okruženju, sportsko-rekreativni centar „Samar“ u Ribarskoj Banji predstavlja jedno od centralnih mesta turističke ponude ovog kraja i nezaobilaznu destinaciju za sve ljubitelje odmora, sporta i rekreacije.

Dečji park „Šarengrad“ u Kruševcu

Dečji park „Šarengrad“ u Kruševcu jedna je od najatraktivnijih destinacija za porodice sa decom i nezaobilazno mesto u turističkoj ponudi grada. Prostire se na površini od oko 1,5 hektara i nudi raznovrsne sadržaje i aktivnosti koji boravak u Kruševcu čine još zanimljivijim i dinamičnijim.

Posebnu atrakciju predstavljaju replike dinosaurusa – njih dvadeset, postavljenih unutar zidina Šarengrada. Svaka replika opremljena je informativnim tablama na dva jezika, gde su navedeni ime dinosaurusa, period u kojem je živeo, mesto pronalaska i dimenzije fosila. Ovaj deo parka stvara pravu istraživačku avanturu i pruža edukativno iskustvo za decu, koja kroz igru i zabavu ulaze u praistorijski svet. Upravo zbog toga Dečji park „Šarengrad“ u Kruševcu ima i edukativnu i zabavnu funkciju.

Park poseduje dva velika igrališta na otvorenom, prilagođena različitim uzrastima dece. Centralno igralište namenjeno je mlađima do 7 godina, sa spravama koje su dostupne i deci sa invaliditetom. Drugo igralište, oblikovano u formi dinosaurusa, namenjeno je starijoj deci do 12 godina. Tokom zime, površina od 450 kvadratnih metara pretvara se u klizalište, dok se u toku godine organizuju različite dečje manifestacije na maloj bini.

Dodatni sadržaji doprinose tome da Dečji park „Šarengrad“ u Kruševcu bude idealno mesto za porodični odmor. Posetioci mogu uživati u mini golfu, šahu na otvorenom, lepo uređenim pešačkim stazama, zelenilu i vodenim površinama. Tu su i kafe bar, restoran sa igraonicom u zatvorenom prostoru, kao i suvenirnica bogato opremljena unikatnim predmetima, što omogućava da posetioci ponesu uspomene iz parka.

Zahvaljujući ovakvoj ponudi, Dečji park „Šarengrad“ u Kruševcu postao je jedno od omiljenih mesta za porodične izlete, rekreaciju i edukaciju dece, ali i turističku atrakciju koja svake godine privlači sve veći broj posetilaca iz različitih krajeva Srbije.

Lazarev grad u Kruševcu

Porta Cara Lazara u Kruševcu

Lazarev grad u Kruševcu predstavlja jedno od najznačajnijih mesta srpske srednjovekovne istorije. Podignut oko 1371. godine, bio je prestoni grad kneza Lazara Hrebeljanovića, najmoćnijeg oblasnog gospodara tog vremena. Upravo ovde je Lazar učvrstio svoju vlast na osvojenim teritorijama i postavio temelje političkog, vojnog i kulturnog centra Moravske Srbije.

Prvo pisano pominjanje Lazarevog grada u Kruševcu datira iz 1387. godine, u povelji kojom knez Lazar potvrđuje ranije trgovačke privilegije Dubrovčanima. Ovaj dokument jasno pokazuje značaj Kruševca kao prestonice i razvijenog središta trgovine, ekonomije i kulture tog perioda.

Arheološka istraživanja sprovedena između 1961. i 1971. godine otkrila su značajne podatke o životu i izgledu srednjovekovnog grada. Utvrđenje je bilo izduženo u pravcu jugozapad–severoistok i obuhvatalo je zaravan sa brojnim objektima, među kojima su se izdvajali glavna kula, palata, konjušnica i druge građevine od vojnog i administrativnog značaja. Danas ostaci tog utvrđenja čine osnovu arheološkog parka Lazarev grad, nezaobilazne tačke za sve posetioce Kruševca.

Kao prestonica, Lazarev grad u Kruševcu bio je političko i privredno središte, ali i mesto velikog kulturnog uspona. Posebno su se razvili crkveno graditeljstvo i monumentalno slikarstvo, koja su ostavila neizbrisiv trag u umetničkoj baštini Srbije. Najpoznatiji spomenik tog perioda je Crkva Lazarica, podignuta unutar zidina Lazarevog grada, koja i danas svedoči o arhitektonskoj i duhovnoj snazi Lazareve Srbije.

Danas, arheološki park Lazarev grad čuva ostatke nekadašnje prestonice i nudi posetiocima priliku da upoznaju bogatu prošlost Kruševca. Šetnja ovim prostorom vodi kroz istoriju srpske srednjovekovne države i njenog osnivača, kneza Lazara, čineći Lazarev grad jednim od najvažnijih kulturno-istorijskih spomenika u Srbiji.

Crkva Svetog Đorđa u Kruševcu

Crkva Svetog Đorđa u Kruševcu jedan je od značajnih pravoslavnih hramova grada, čija istorija seže u 19. vek. Prvi pokušaji njene gradnje započeli su 1865. godine, ali su zbog finansijskih poteškoća radovi odloženi sve do 1885. godine. Zidanje crkve trajalo je više od decenije, pa je tek 1898. godine stavljena pod krov, dok je potpuno završena i osveštana 1904. godine.

Nakon izgradnje, sledilo je opremanje i dekoracija unutrašnjosti. Tri zvona za Crkvu Svetog Đorđa u Kruševcu nabavljena su 1902. godine, a ugovor za izradu ikonostasa zaključen je 1903. godine. Ikonostas je izrađen u duborezu, bogato ukrašen biljnim ornamentima i sa očuvanim ikonama koje i danas krase crkvu. Posebnu vrednost daje činjenica da je ikonostas jedan od retkih primera iz tog perioda koji je ostao sačuvan u originalnom obliku.

Iako je za oslikavanje ikonostasa angažovan živopisac Živko Jugović, stilske razlike između gornjih i prestonih ikona navode na zaključak da su u radu učestvovala dvojica umetnika. Pretpostavlja se da je deo prestonih ikona radio slikar Milan Milovanović, jedan od značajnijih srpskih umetnika tog vremena.

Pored ikonostasa, unutrašnjost hrama krasi 12 fresaka. Autorstvo ovih fresaka nije potpuno jasno, ali se pretpostavlja da ih je možda radio italijanski umetnik Arminije, prema nekim istorijskim izvorima. Na taj način, Crkva Svetog Đorđa u Kruševcu nosi spoj domaće i strane umetničke tradicije, što joj daje posebnu umetničku vrednost.

Danas, Crkva Svetog Đorđa u Kruševcu predstavlja ne samo verski centar, već i značajan kulturno-istorijski spomenik. Svojom arhitekturom, ikonostasom i freskama, hram svedoči o umetničkom stvaralaštvu kraja 19. i početka 20. veka i zauzima važno mesto u kulturnom identitetu Kruševca.

Spomenik kosovskim junacima u Kruševcu

Spomenik kosovskim junacima u Kruševcu postavljen je na Vidovdan 1904. godine i od tada predstavlja jedno od najznačajnijih obeležja grada. Svečano ga je otkrio kralj Petar I Karađorđević povodom stogodišnjice Prvog srpskog ustanka. Kamen temeljac položio je kralj Aleksandar Obrenović još 1889. godine, tokom obeležavanja 500 godina od Kosovske bitke, čime je označen i nastanak novog gradskog jezgra koje će kasnije postati centar Kruševca.

Autor spomenika je znameniti srpski vajar Đorđe Jovanović, a delo se smatra najmonumentalnijim primerom nacionalne skulpture s početka 20. veka. Upravo za Spomenik kosovskim junacima u Kruševcu Jovanović je nagrađen Zlatnom medaljom I reda na svetskoj izložbi u Parizu 1900. godine, što mu je donelo i međunarodnu slavu.

Spomenik je oblikovan u formi mermerne piramide visoke 6 metara, izvedene u neoklasicističkom stilu. Ukrašen je brojnim vajarskim simbolima koji oslikavaju dramatične momente Kosovske bitke i večnu borbu srpskog naroda za slobodu. Najpoznatija kompozicija na vrhu prikazuje Boška Jugovića, barjaktara srpske vojske, ranjenog u borbi, ali i dalje čvrsto drži zastavu. Vila koja doleće i prihvata barjak simbolizuje nastavak borbe, veru i hrabrost.

Ostali elementi Spomenika kosovskim junacima u Kruševcu takođe nose snažne poruke: guslar predstavlja trajanje epske borbe i prenošenje sećanja kroz narodnu tradiciju, devojka simbolizuje Srbiju i poziv na oslobođenje, dok reljefi prikazuju epsko pričešće kneževe vojske i ubistvo turskog cara Murata.

Na spomeniku su uklesani i različiti istorijski grbovi i godine značajne za srpsku prošlost: grb Nemanjića i godina Kosovske bitke, grb cara Dušana i godina otkrivanja spomenika, grb kneza Lazara i posveta „Srpskim kosovskim junacima“, kao i grb Kraljevine Srbije sa godinom njenog proglašenja 1882. godine.

Povodom obeležavanja 600 godina od Kosovske bitke 1989. godine, na Spomeniku kosovskim junacima u Kruševcu pozlaćen je venac koji vila spušta na glavu Bošku Jugoviću, čime je dodatno naglašena simbolika hrabrosti i žrtve. Oko spomenika se nalazi ograda od livenog gvožđa, ukrašena stilizovanim kosovskim božurima, još jednim snažnim simbolom kosovskog stradanja i sećanja.

Danas, Spomenik kosovskim junacima u Kruševcu predstavlja ne samo jedno od centralnih mesta grada, već i nacionalni simbol sećanja na junake Kosovske bitke, okupljajući građane i posetioce u trenucima obeležavanja Vidovdana i drugih značajnih datuma srpske istorije.

Umetnička galerija u Kruševcu

Umetnička galerija u Kruševcu jedna je od najznačajnijih ustanova kulture u gradu, smeštena u zgradi posebne arhitektonske vrednosti. Prvobitno je bila porodična kuća poznatog trgovca Ljotića, izgrađena početkom 20-ih godina 20. veka, u periodu kada je Kruševac doživljavao intenzivan urbani i privredni razvoj. Fasada objekta bogato je ukrašena ornamentima, arabeskama i floralnim i geometrijskim motivima, dok se na vrhu krova ističe reljef dečaka u antičkom stilu, što čini da Umetnička galerija u Kruševcu odiše elegancijom i umetničkim izrazom epohe.

Godine 1961. objekat je adaptiran, a već naredne godine, 1962, otvoren je za javnost kao Umetnička galerija u Kruševcu. Time je grad dobio instituciju koja se bavi čuvanjem, izlaganjem i promocijom likovne umetnosti. Posebno značajna bila je rekonstrukcija sprovedena tokom 1987. i 1988. godine, kada su očuvani autentični elementi arhitekture, ali i unapređeni izložbeni prostori u skladu sa savremenim muzejskim standardima.

Danas, Umetnička galerija u Kruševcu poseduje bogat fond umetničkih dela i redovno organizuje izložbe savremene i klasične umetnosti, tematske postavke i kulturne događaje. Pored stalne kolekcije, galerija je poznata po saradnji sa domaćim i međunarodnim umetnicima, čime doprinosi razvoju kulturne scene Kruševca i njegovom pozicioniranju na umetničkoj mapi Srbije.

Zahvaljujući svojoj istoriji, arhitekturi i sadržaju, Umetnička galerija u Kruševcu je nezaobilazno mesto za ljubitelje umetnosti, turiste i sve koji žele da upoznaju kulturno bogatstvo Lazarevog grada.

Trg Fontana u Kruševcu

Trg Fontana u Kruševcu danas je jedno od najomiljenijih mesta za okupljanje i odmor građana, ali njegova istorija seže daleko u prošlost. Nekada je ovaj prostor bio živahna gradska pijaca, gde se trgovalo žitaricama, voćem i drugim proizvodima sve do 60-ih godina 20. veka. Tada je izgrađena prva mala fontana, koja je obeležila početak transformacije prostora iz pijace u moderan trg.

Tokom decenija, Trg Fontana u Kruševcu prolazio je kroz više rekonstrukcija, a poslednja značajna obnova izvršena je 2000. godine. Tom prilikom fontana je modernizovana proširenjem, obložena mermerom, a dodatno su postavljeni atraktivni vodoskoci i kamenite klupe. Ove promene dale su trgu savremen izgled i pretvorile ga u omiljeno mesto za šetnju i osveženje, posebno tokom letnjih dana.

Pored estetske uloge, Trg Fontana u Kruševcu ima i važan istorijski značaj. Na ovom prostoru nalazi se spomenik posvećen ratnicima i narodu kruševačkog kraja koji su stradali u oslobodilačkim ratovima Srbije od 1912. do 1918. godine. Spomenik je svečano postavljen na Vidovdan 1993. godine i čini važan deo istorijskog identiteta grada.

U blizini Trga Fontana u Kruševcu nalazi se i Crkva Svetog Đorđa, što dodatno povećava značaj ove lokacije kao kulturnog i verskog centra. Zbog svoje istorijske pozadine, lepote i simbolike, trg je postao nezaobilazna destinacija za posetioce, turiste i sve koji žele da upoznaju srce Kruševca.

Trg Kosturnica u Kruševcu

Trg Kosturnica u Kruševcu jedno je od centralnih gradskih mesta i simbolično središte okupljanja građana. Posebno je značajan bio 2019. godine, kada je upravo ovde održano obeležavanje Dana grada i 630 godina od Kosovske bitke. Tom prilikom trg je svečano otvoren nakon potpune rekonstrukcije i renoviranja, čime je dobio savremen izgled i nove sadržaje.

Rekonstrukcija Trga Kosturnica u Kruševcu obuhvatila je i uređenje saobraćajne infrastrukture. Na raskrsnicama ulica Nikole Tesle, Hajduk Veljkove i Poručnika Božidara, kao i na raskrsnici Dositejeve sa ulicom Ćirila i Metodija, izgrađeni su kružni tokovi. Time je ovaj deo grada dobio funkcionalniji i bezbedniji saobraćajni tok.

Jedan od kružnih tokova krasi figura „Devojka sa krčagom – Kruševljanka“, delo kruševačke umetnice Marije Ćirić. Ova skulptura unosi umetnički duh i podseća na vezu grada sa tradicijom i lokalnim identitetom.

Park na Trgu Kosturnica u Kruševcu takođe je potpuno renoviran i opremljen novim sadržajima – igralištima za decu i teretanom na otvorenom za odrasle, čime je postao mesto rekreacije i druženja za sve generacije. Posebnu vrednost trgu daje i spomenik despotu Stefanu Lazareviću, koji naglašava istorijski značaj ovog prostora i povezuje ga sa slavnom prošlošću Kruševca.

Danas, Trg Kosturnica u Kruševcu spaja moderni urbani prostor sa bogatim kulturnim i istorijskim nasleđem, predstavljajući nezaobilaznu destinaciju za sve posetioce grada.

Kruševačko pozorište

Kruševačko pozorište zvanično je osnovano 1946. godine, ali njegovi koreni sežu daleko u prošlost kroz amaterske, radničke, omladinske i staleške ansamble koji su postojali još u 19. i početkom 20. veka. Tokom više od jednog veka teatarskog života, Kruševačko pozorište postalo je rasadnik talenata i umetničkog stvaralaštva, dajući mnoge značajne ličnosti koje su kasnije ostvarile velike karijere na beogradskim i drugim jugoslovenskim scenama.

Jedna od legendi pozorišnog života u Kruševcu bio je Bora Mihajlović, koji je još pedeset godina pre osnivanja profesionalnog pozorišta završio beogradski pozorišni licej. Iz njegovog ansambla ponikli su vrhunski srpski glumci poput Rade Savićević, Mihajla Paskaljevića, Miodraga Petrovića Čkalje, Đuze Stojiljkovića, Taška Načića i mnogih drugih. Njihove karijere potvrđuju značaj koji je Kruševačko pozorište imalo u oblikovanju srpske pozorišne scene.

U svojim počecima, repertoar Kruševačkog pozorišta bio je usmeren na klasične domaće autore i nekoliko ruskih dramatičara, što je doprinosilo profesionalizaciji i akademizaciji teatarskog stila. Kasnije se repertoar proširio, obuhvatajući i značajne dramske opuse savremene evropske i domaće drame. Time je pozorište postalo važno mesto kulturnog života Kruševca, ali i institucija koja je kontinuirano pratila savremene umetničke tokove.

Danas, Kruševačko pozorište ima stabilan i raznovrstan repertoar, koji uključuje drame, komedije, dečje predstave i savremene scenske projekte. Sa tradicijom dužom od sedam decenija, ono predstavlja jedan od najvažnijih kulturnih simbola Kruševca i nezaobilaznu tačku u kulturno-turističkoj ponudi grada.

Planina Jastrebac

Planina Jastrebac, udaljena samo 20 kilometara od Kruševca, jedna je od najlepših planina centralne Srbije i omiljena destinacija za ljubitelje prirode i aktivnog odmora. Zahvaljujući gustim šumama, planinskim potocima i prijatnoj klimi, ova planina je poznata i kao najšumovitija u Evropi. Legende je povezuju sa epskim junakom Zmajem od Jastrepca, što joj daje poseban mitski značaj i povezuje je sa srpskom narodnom tradicijom.

Na planini se nalazi Jastrebac Lake Resort, moderan turistički kompleks smešten pored slikovitog jezera. Ovaj centar nudi širok spektar mogućnosti – od hotela „Trayal“ i „Merima“ sa udobnim smeštajem i konferencijskim salama, do letnjih terasa sa panoramskim pogledom. Kompleks je idealan i za poslovne skupove i za porodične odmore.

Za ljubitelje adrenalina tu je Avantura park Jastrebac, jedinstven prostor koji nudi zip lajn preko jezera, stenu za trening alpinista, dečji avantura park i velike staze za sve uzraste. Ove aktivnosti čine da Planina Jastrebac bude posebno privlačna onima koji traže aktivan i uzbudljiv odmor. U okviru parka nalazi se i suvenirnica sa autentičnim predmetima i rukotvorinama.

Osim turističkih sadržaja, Planina Jastrebac predstavlja pravi prirodni rezervat. Bogata je raznovrsnom florom i faunom, a njene šume dom su brojnim biljnim vrstama, lekovitom bilju i gljivama. Zahvaljujući tome, planina je popularna među beračima pečuraka i ljubiteljima prirodne medicine. Sa svojih brojnih vidikovaca, poput Belih Stena, Maznice i Stracimira, posetioci mogu uživati u spektakularnim panoramama Rasinskog okruga.

Blaga klima, čist vazduh i prirodna lepota čine da Planina Jastrebac bude atraktivna tokom cele godine. Zimi je mirno utočište za odmor, a leti pravo mesto za beg od gradske vreve. Zbog svega ovoga, Jastrebac je nezaobilazna destinacija za turiste, planinare, sportiste i sve one koji žele da spoje relaksaciju sa avanturom.

Ribarska Banja

Ribarska Banja poznata je kao kraljevska banja i jedno od najstarijih lečilišta u Srbiji. Zahvaljujući lekovitim termalnim izvorima, čistom vazduhu i zdravoj hrani, ova banja je kroz vekove bila privlačno mesto za oporavak i uživanje. Specijalna bolnica za rehabilitaciju u Ribarskoj Banji danas nudi savremene medicinske tretmane i spa programe, kombinujući prirodne resurse sa modernim terapijama.

Lekovite vode Ribarske Banje svrstavaju se među najkvalitetnije u svetu i slične su onima u francuskim Pirenejima. Koriste se u lečenju ortopedskih i koštano-zglobnih oboljenja, degenerativnih bolesti, ali i u unapređenju opšteg zdravstvenog stanja. Zahvaljujući tome, banja je postala prepoznata ne samo u Srbiji, već i u međunarodnim okvirima.

Smeštena na obroncima Velikog Jastrepca, Ribarska Banja je udaljena 35 kilometara od Kruševca, 72 kilometra od Niša i 220 kilometara od Beograda, što je čini lako dostupnom turistima i pacijentima iz različitih krajeva. Njena istorija je duboka i bogata – ime je dobila po ribarima koji su knezu Lazaru donosili pastrmku iz ovih krajeva, a arheološki nalazi potvrđuju da je lekovitost njenih voda bila poznata još u praistoriji.

Posle oslobođenja Srbije od Turaka, knez Miloš Obrenović naredio je naučno ispitivanje izvora u Ribarskoj Banji, što je označilo početak organizovanog medicinskog rada. U narednim decenijama, banja je postala omiljeno mesto srpskih vladara. Kralj Petar I Karađorđević često je boravio u njoj radi lečenja reume, ali i obavljanja državničkih poslova. Upravo u Ribarskoj Banji, 25. avgusta 1913. godine, potpisao je deklaraciju o povratku Kosova i Metohije Srbiji.

Kralj Petar I značajno je doprineo razvoju banje, inicirajući modernizaciju i širenje njenog kapaciteta, što je uticalo da ona postane prestižno lečilište. Tradicija razvoja nastavlja se i danas – Ribarska Banja je postala naučno-nastavna baza Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, što potvrđuje njen visok stručni nivo i važnu ulogu u medicini i rehabilitaciji.

Pored zdravstvenog značaja, Ribarska Banja je i turistička destinacija, jer nudi prijatan ambijent za odmor, wellness i rekreaciju. Zbog svoje bogate istorije, lekovitih voda i prirodnih lepota, ona i danas nosi epitet kraljevske banje i jedno je od najposećenijih banjskih mesta u Srbiji.

Park Bagdala u Kruševcu

Park Bagdala u Kruševcu jedno je od najomiljenijih šetališta i mesta okupljanja svih generacija. Sam naziv brda, Bagdala, znači „božanstveni pogled“ i savršeno opisuje panoramu koju ovaj park pruža posetiocima. Sa vrha Bagdale otvara se impresivan pogled na ceo grad i okolinu, što ovaj prostor čini nezaobilaznim za sve ljubitelje prirode i opuštenih šetnji.

Jedna od najvećih atrakcija koju nudi Park Bagdala u Kruševcu jeste Park minijatura „Srbija“, svečano otvoren na Vidovdan 2019. godine. U okviru ovog tematskog parka prikazana je teritorija Srbije sa maketama poznatih gradova, manastira i kulturno-istorijskih spomenika. Idejni tvorac projekta je dr Boris Stajkovac iz Beograda, a minijature su izrađene u saradnji sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture Srbije, što doprinosi njihovoj autentičnosti i edukativnoj vrednosti.

Godine 2020. prostor je obogaćen i monumentalnim jarbolom visine 23 metra sa srpskom zastavom, koji se uzdiže kao simbol nacionalnog ponosa. Postament jarbola krasi trostrani prikaz dvoglavog orla sa grba Republike Srbije, takođe delo dr Borisa Stajkovca, čime je Bagdala dodatno dobila reprezentativni izgled.

Osim atrakcija, Park Bagdala u Kruševcu nudi brojne uređene staze za šetnju, prostore za odmor i razgledanje, ali i priliku da posetioci uživaju u zelenilu i miru nadomak centra grada. Bagdala je posebno popularna među porodicama, rekreativcima i turistima koji žele da provedu kvalitetno vreme u prirodi, istražujući kulturne sadržaje i uživajući u pogledu na Kruševac.

Zahvaljujući spoju prirodne lepote i novih turističkih sadržaja, Park Bagdala u Kruševcu postao je nezaobilazna destinacija za sve posetioce Lazarevog grada, simbol odmora, kulture i nacionalnog identiteta.

Wellness & Spa Ribarska banja

Wellness & Spa Ribarska banja izgrađen je na temeljima starog turskog amama iz 17. veka, što ovom modernom centru daje poseban istorijski i kulturni značaj. Spoj tradicije i savremenih sadržaja čini ga jednim od najposećenijih spa kompleksa u ovom delu Srbije, a posetiocima pruža idealno mesto za opuštanje, rehabilitaciju i revitalizaciju tela i uma.

U okviru Wellness & Spa centra Ribarska banja, posetioci mogu uživati u širokom izboru tretmana zasnovanih na prirodnim sastojcima poput lekovitog bilja, algi, vina i čokolade. Posebno su popularne razne vrste masaža i tretmana koji doprinose regeneraciji organizma i stvaranju osećaja potpune relaksacije.

Centar je opremljen savremenim wellness sadržajima – više tipova sauna, đakuzi kadama, otvorenim i zatvorenim bazenima, fitnes centrom i posebno osmišljenim sobama za odmor. Tradicionalni turski hamam, kao deo kulturnog nasleđa, unosi autentičnu atmosferu i nudi jedinstveno iskustvo koje spaja orijentalni duh sa modernim wellness konceptom.

Osim zdravstvenih i spa usluga, Wellness & Spa Ribarska banja obogaćen je i umetničkim sadržajem. Amfiteatar u sklopu kompleksa domaćin je različitim kulturnim manifestacijama – koncertima, književnim večerima, pozorišnim predstavama i muzičkim događajima, što boravak čini još zanimljivijim.

Za sve posetioce koji žele detaljnije informacije, cene usluga Wellness & Spa centra, kao i Sportsko-rekreativnog centra „Samar“, dostupne su u zvaničnom cenovniku Ribarske banje. Na taj način posetioci mogu unapred planirati svoj boravak i odabrati tretmane i aktivnosti u skladu sa svojim potrebama.

Zahvaljujući jedinstvenom spoju prirodnih resursa, istorijskog nasleđa i savremenih sadržaja, Wellness & Spa Ribarska banja danas predstavlja jednu od najatraktivnijih destinacija za odmor i relaksaciju u centralnoj Srbiji.

Manastir Sveti Roman

Manastir Sveti Roman jedan je od najstarijih manastira u Srbiji, čiji počeci datiraju još iz 9. veka. Smešten je u opštini Ražanj, blizu istoimenog naselja, na desnoj obali reke Južne Morave. Ovaj manastir vekovima je bio značajan duhovni centar i mesto okupljanja vernika, a njegova istorija povezuje se sa brojnim svetiteljima i važnim događajima srpske prošlosti.

Najpoznatija ličnost vezana za Manastir Sveti Roman jeste Sveti Roman Sinait, monah koji je živeo u ovom manastiru i kasnije proglašen za svetitelja. Njegov grob sa moštima i danas se nalazi u crkvi, a vernici ga poštuju kao čudotvorca i iscelitelja. Manastir je tako postao poznato hodočasničko mesto, gde brojni posetioci dolaze da zatraže utehu i isceljenje.

Današnja crkva Manastira Sveti Roman podignuta je na starim temeljima i obnovljena 1795. godine. Freske i živopis u crkvi datiraju iz tog perioda, ali se pretpostavlja da ispod sloja kreča postoje još starije freske koje čekaju da budu otkrivene. U pojedinim istorijskim razdobljima manastir je služio i kao bolnica, što svedoči o njegovoj važnoj ulozi u životu zajednice.

Unutar porte nalazi se i spomen-obeležje pukovniku Nikolaju Rajevskom, ruskom dobrovoljcu koji je poginuo u Srpsko-turskom ratu 1876. godine. Njegovo telo je privremeno bilo sahranjeno u manastirskoj porti pre nego što je preneto u Rusiju. Ovaj događaj vezuje manastir za širu evropsku istoriju, a Rajevski je u narodnoj tradiciji postao inspiracija za lik grofa Vronskog u Tolstojevoj „Ani Karenjini“.

Od 1960. godine Manastir Sveti Roman je bio ženski, da bi od 2012. godine ponovo postao muški manastir po blagoslovu vladike niškog. Danas je manastir u dobrom stanju i aktivno živi kao duhovno i kulturno središte. Pored bogoslužbenih aktivnosti, u okviru manastira se proizvode i različiti crkveni predmeti i proizvodi namenjeni opremanju pravoslavnih hramova i sveštenstva.

Zahvaljujući svojoj bogatoj istoriji, duhovnom značaju i prelepom prirodnom okruženju, Manastir Sveti Roman privlači veliki broj vernika i turista, koji ga prepoznaju kao jedno od najvažnijih svetilišta u ovom delu Srbije.

Manastir Pokrova Presvete Bogorodice u Đunisu

Manastir Pokrova Presvete Bogorodice u Đunisu, nedaleko od Kruševca, jedno je od najposećenijih duhovnih i hodočasničkih mesta u ovom delu Srbije. Njegova istorija vezuje se za ukazanje Presvete Bogorodice devojčici Milojki Jocić 24. jula 1898. godine. Prema predanju, upravo na tom mestu dogodila su se brojna isceljenja, što je doprinelo da se ubrzo razvije kult ovog svetilišta.

Prvobitno je 1934. godine podignut drveni hram posvećen Pokrovu Presvete Bogorodice, dok je 1977. godine započeta gradnja većeg hrama. Ipak, radovi su prekinuti 1985. godine zbog tadašnjih političkih okolnosti, ali su obnovljeni 1993. i potpuno završeni 2001. godine. Danas kompleks Manastira Pokrova Presvete Bogorodice u Đunisu obuhvata glavnu crkvu, nove konake i pomoćne zgrade, čineći ga modernim i funkcionalnim manastirskim centrom.

Status manastira ovo svetilište je dobilo 1964. godine odlukom Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske pravoslavne crkve. Prvobitno muški, Manastir Pokrova Presvete Bogorodice u Đunisu kasnije je postao ženski manastir, a sestrinstvo se okupilo pod rukovodstvom igumanije Minodore.

Velika crkva u manastiru bogato je oslikana freskama, dok je ikonostas delo ikonopisaca iz škole manastira Žiča. Živopis su izveli umetnici Antonios Stergiou, Slobodan Janićijević iz Jagodine i profesor Dragimir Jašović, dajući crkvi jedinstvenu umetničku i duhovnu vrednost.

Poseban značaj ima godišnji sabor na dan Pokrova Presvete Bogorodice, kada se u Đunis sliva veliki broj vernika iz Srbije i dijaspore. Na ovom saboru vernici svedoče o čudesnim isceljenjima i doživljajima vere, što dodatno potvrđuje duhovni značaj ovog svetilišta.

Danas, Manastir Pokrova Presvete Bogorodice u Đunisu predstavlja mesto molitve, mira i nade, ali i značajnu turističku destinaciju Rasinskog okruga, prepoznatu po svojoj bogatoj istoriji, lepoti i duhovnom značaju.

Spomenik Stanislavu Biničkom u Kruševcu

Spomenik Stanislavu Biničkom u Kruševcu posvećen je jednom od najznačajnijih srpskih kompozitora, čije je stvaralaštvo ostavilo neizbrisiv trag u muzičkoj tradiciji Srbije. Binički je autor čuvene koračnice „Marš na Drinu“, kompozicije koja je postala simbol srpskog vojničkog duha, hrabrosti i otpora. Ova pesma nadahnjuje generacije i prepoznata je širom sveta kao jedno od najsnažnijih dela srpske muzike.

Pored toga, Stanislav Binički je autor prve srpske opere „Na uranku“, nastale prema tekstu Branislava Nušića. Ovim delom postavio je temelje srpske opere i potvrdio se kao pionir umetničkog stvaralaštva u muzici. Njegova dela nisu samo umetnička ostvarenja, već i svedočanstvo istorijskih trenutaka i borbe srpskog naroda za slobodu.

Postavljanjem Spomenika Stanislavu Biničkom u Kruševcu, grad je odao počast umetniku čija muzika prevazilazi vreme i granice, povezujući prošlost i sadašnjost. Spomenik ističe značaj Biničkog kao kulturne ličnosti i čuvara nacionalne tradicije, a ujedno obogaćuje i kulturni pejzaž Kruševca.

Danas, Spomenik Stanislavu Biničkom u Kruševcu predstavlja ne samo sećanje na velikog kompozitora, već i mesto inspiracije za sve ljubitelje umetnosti i muzike. On podseća na snagu umetničkog stvaralaštva i njegovu ulogu u očuvanju identiteta i istorije srpskog naroda.

Skulptura „Majka Srbija i Majka Grčka“ u Kruševcu

Skulptura „Majka Srbija i Majka Grčka“ u Kruševcu jedinstveno je umetničko delo koje simbolizuje duboko prijateljstvo i solidarnost između dva naroda – srpskog i grčkog. Autor skulpture je Milić od Mačve, jedan od najpoznatijih srpskih slikara 20. veka, a ovo delo predstavlja njegov jedini vajarski rad, što mu daje dodatnu umetničku i istorijsku vrednost.

Skulptura je izrađena od belog venčačkog mermera, a na monolitu su isklesane figure dve majke – Majke Srbije i Majke Grčke. Njihov likovni prikaz simbolizuje snagu majčinske ljubavi i topline, ali i čvrste veze dva naroda kroz vekove. Poseban značaj skulptura ima u kontekstu događaja iz Prvog svetskog rata, kada je nakon albanske golgote iznurena i stradala srpska vojska našla utočište i spas na ostrvu Krfu zahvaljujući pomoći Grčke.

Na taj način, skulptura „Majka Srbija i Majka Grčka“ u Kruševcu postaje ne samo umetnički rad, već i snažan podsetnik na zajedništvo i podršku u najtežim istorijskim trenucima. Njena simbolika podseća na tradicionalno prijateljstvo dva naroda koje traje i danas, a Kruševac ovim delom neguje sećanje na zahvalnost i istorijsko bratstvo.

Danas, skulptura „Majka Srbija i Majka Grčka“ u Kruševcu deo je kulturnog identiteta grada i jedno od mesta koje posetioci rado obilaze. Njena umetnička i istorijska vrednost čini je važnim segmentom kulturne baštine i trajnim svedočanstvom neraskidivih veza Srbije i Grčke.

Trg glumaca u Kruševcu

Trg glumaca u Kruševcu posvećen je legendarnim srpskim i jugoslovenskim glumcima koji su svojim stvaralaštvom ostavili neizbrisiv trag u pozorišnoj i filmskoj umetnosti. Svečano je otvoren na Vidovdan 2019. godine, čime je Kruševac još jednom potvrdio svoju posvećenost očuvanju kulturnog identiteta i poštovanju velikih umetnika.

Na Trgu glumaca u Kruševcu svoje mesto dobili su Miodrag Petrović Čkalja, Vlastimir Đuza Stojiljković, Taško Načić, Mihajlo Bata Paskaljević, Milan Puzić, Radmila Savićević i Ljubinka Bobić. Njihova imena i umetnički opus zauzimaju posebno mesto u istoriji jugoslovenskog i srpskog glumišta, a trg je zamišljen kao trajni omaž njihovom doprinosu umetnosti.

Otvaranjem Trga glumaca u Kruševcu, grad je na simboličan način spojio svoju bogatu kulturnu tradiciju sa sećanjem na umetnike koji su obeležili epohe pozorišta, filma i televizije. Trg je istovremeno i mesto okupljanja, kulture i sećanja, koje građanima i posetiocima pruža priliku da odaju poštovanje glumačkim velikanima.

Danas, Trg glumaca u Kruševcu predstavlja važnu tačku kulturne i turističke ponude grada. Osim što podseća na umetnike čija dela i danas inspirišu nove generacije, trg doprinosi tome da Kruševac bude prepoznat kao grad kulture i umetnosti.

Spomenik palim borcima u Kruševcu

Spomenik palim borcima u Kruševcu otkriven je na memorijalnom kompleksu Slobodište tokom proslave Dana oslobođenja grada. Ovaj spomenik posvećen je pripadnicima vojske, policije i rezervnog sastava koji su poginuli u periodu od 1991. do 1999. godine, tokom ratova u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i na Kosovu. Njegovo postavljanje predstavlja snažan gest sećanja, priznanja i poštovanja prema onima koji su svoje živote položili u odbrani otadžbine.

Inicijativa za podizanje Spomenika palim borcima u Kruševcu potekla je od Udruženja boraca sa teritorije grada, uz podršku Odbora za sprovođenje aktivnosti vezanih za njegovo podizanje. Time je Kruševac postao jedan od gradova koji su trajno obeležili uspomenu na svoje junake i dali doprinos očuvanju kolektivnog sećanja.

Autor spomenika je akademski vajar iz Beograda, Svetomir Radović, čiji umetnički izraz daje dostojanstven oblik ovom obeležju. Svojim stilom i kompozicijom, spomenik prenosi osećaj ponosa i tuge, ali i trajnu poruku o žrtvi i hrabrosti onih koji su branili svoju zemlju.

Danas, Spomenik palim borcima u Kruševcu čini deo šireg memorijalnog kompleksa Slobodište, koji je posvećen herojima različitih epoha srpske istorije. On nije samo mesto sećanja, već i prostor okupljanja na važnim datumima, kada građani Kruševca i porodice poginulih boraca odaju poštu onima koji su dali svoje živote za slobodu.

Spomenik Lazaru Hrebeljanoviću u Kruševcu

Spomenik Lazaru Hrebeljanoviću u Kruševcu svečano je otkriven na Vidovdan 2021. godine, povodom velikog jubileja – 650 godina od osnivanja grada Kruševca. Ovaj događaj bio je jedan od centralnih trenutaka proslave, jer je podsećanje na kneza Lazara ujedno i podsećanje na slavnu istoriju Lazarevog grada.

Autor ovog monumentalnog dela je dr Boris Stajkovac, poznat po svojim skulpturama posvećenim srpskoj istoriji i tradiciji. Spomenik Lazaru Hrebeljanoviću u Kruševcu visok je 4,2 metra, dok je postament na kojem je postavljen visok 10,5 metara, čime spomenik dominira okolinom i odiše impozantnošću dostojnom srpskog vladara. Smešten je na prostoru kod Starog aerodroma, gde je postao nova prepoznatljiva tačka i simbol grada.

Ovaj spomenik ne predstavlja samo umetničko delo, već i trajni podsetnik na kneza Lazara, osnivača Kruševca i predvodnika srpske vojske u Kosovskom boju 1389. godine. Njegova veličina i značaj u istoriji učinili su da ovakvo obeležje zauzme posebno mesto u kulturnom i istorijskom identitetu grada.

Danas, Spomenik Lazaru Hrebeljanoviću u Kruševcu privlači pažnju posetilaca, turista i vernika, koji ga vide kao simbol časti, vere i otpora. On upotpunjuje niz drugih spomenika i znamenitosti u Kruševcu posvećenih Lazarevoj Srbiji, doprinoseći da grad ostane prepoznat kao važan istorijski i kulturni centar Srbije.

Crkva Pokrova Presvete Bogorodice na Rasini – Novi hram u Kruševcu

Crkva Pokrova Presvete Bogorodice na Rasini predstavlja jednu od najznačajnijih verskih građevina novijeg datuma u okolini Kruševca. Hram je građen od 2000. do 2007. godine, i podignut je prvenstveno zahvaljujući prilozima vernika i donacijama dobročinitelja, što ga čini simbolom zajedništva i duboke vere lokalne zajednice.

Centralno mesto u crkvi zauzima ikona Presvete Bogorodice, delo čuvenog grčkog živopisca oca Stamatisa Sklirisa. Ostale ikone su izradili Petar Bilić iz Beograda i saradnici, čime je dodatno obogaćen duhovni i umetnički značaj hrama. Njihova dela unose posebnu toplinu i mir u unutrašnjost crkve, doprinoseći svečanom ambijentu bogosluženja.

Posebnu važnost imaju dve svete vode u okviru hrama, posvećene Presvetoj Bogorodici i svetoj Petki Paraskevi. One su od davnina poznate kao izvori duhovne snage i blagoslova, pa ih vernici rado posećuju radi molitve i isceljenja.

Pre podizanja sadašnjeg hrama, na ovom mestu nalazila se mala crkvica posvećena Presvetoj Bogorodici, sa česmom koju je 1934. godine podigao Milosav Vasić sa sinom Radovanom iz Gornjeg Leginja kod Aleksandrovca. Time se potvrđuje kontinuitet vere i pobožnosti na ovom prostoru.

Danas, Crkva Pokrova Presvete Bogorodice na Rasini nije samo versko središte, već i značajna kulturna i turistička destinacija Kruševca. U njoj se održavaju liturgije, sabori i hodočašća, a mnogi posetioci dolaze kako bi upoznali duhovnu tradiciju ovog kraja. Zbog svoje istorije, arhitekture i posebne duhovne vrednosti, hram na Rasini postao je nezaobilazno mesto u verskom i kulturnom životu Rasinskog okruga.

Galerija Milića od Mačve u Kruševcu

Galerija Milića od Mačve u Kruševcu predstavlja jedno od najznačajnijih kulturnih blaga grada i simbol vezanosti umetnosti za istoriju srpskog naroda. Ovaj prostor je krajem 2000. godine otvoren zahvaljujući poklonu samog umetnika, akademskog slikara Milića Stankovića, poznatog kao Milić od Mačve. Njegova dela su obeležila savremeno srpsko slikarstvo, a njegov legat čini srž galerije.

Stalna postavka u Galeriji Milića od Mačve obuhvata više od 120 slika koje prate istorijske događaje i ličnosti srpskog naroda – od vremena Stefana Nemanje, preko Kosovskog boja 1389. godine, do događaja iz modernog doba. Posebna pažnja posvećena je slikama koje prikazuju Kruševac u srednjem veku, čime se dodatno naglašava veza između umetnikovog stvaralaštva i istorijskog značaja ovog grada.

Interesantno je da je Milić od Mačve prvobitno planirao da svoj legat smesti pored manastira Gračanica na Kosovu, u posebno sagrađenoj kuli. Međutim, zbog tadašnjih okolnosti, odlučio je da svoje stvaralaštvo pokloni Kruševcu, koji je smatrao simbolom Kosova i Lazarevog nasleđa.

Prilikom darivanja, umetnik je postavio uslov da prostor galerije mora imati pogled na crkvu Lazaricu, što je ispoštovano odabirom zgrade u Ulici cara Lazara, u neposrednoj blizini arheološkog parka „Lazarev grad“. Time je Galerija Milića od Mačve u Kruševcu postala ne samo izložbeni prostor, već i simbol trajne povezanosti umetnosti, vere i istorije.

Danas, galerija je nezaobilazna stanica kulturnog turizma u Kruševcu. Posetioci imaju priliku da uživaju u umetničkom stvaralaštvu jednog od najvažnijih srpskih slikara druge polovine 20. veka, ali i da kroz njegove slike upoznaju najvažnije momente srpske prošlosti.

Spomenik ratnicima u Kruševcu

Spomenik ratnicima u Kruševcu i narodu kruševačkog kraja, koji su stradali u oslobodilačkim ratovima Srbije od 1912. do 1918. godine, predstavlja važan simbol sećanja i trajnog poštovanja prema herojima tog perioda. Ovaj spomenik je svečano postavljen na Vidovdan 1993. godine, na trgu „Fontana“, mestu koje je postalo jedno od prepoznatljivih obeležja Kruševca.

Kamen temeljac za Spomenik ratnicima položen je 1. decembra 1988. godine, povodom obeležavanja 70 godina od proboja Solunskog fronta, jednog od najznačajnijih trenutaka u srpskoj vojnoj istoriji. Autor spomenika je akademski vajar iz Beograda, Dragan Dimitrijević, koji je osmislio monumentalno bronzano delo snažnog izraza i jasne simbolike.

Sam spomenik je koncipiran u obliku jedinstvene kvadratne forme i prikazuje likove poznatih i neznanih vojnika i vojskovođa, čime se naglašava kolektivna žrtva i jedinstvo naroda u borbi za slobodu. Na ovaj način, Spomenik ratnicima u Kruševcu podseća na hrabrost i istrajnost predaka koji su dali svoje živote za oslobođenje otadžbine.

Danas, spomenik ima značajnu memorijalnu i kulturnu vrednost, a trg „Fontana“, na kome se nalazi, često je mesto okupljanja i komemoracija. Posetioci Kruševca ovde mogu da se podsete slavne istorije Srbije i da odaju počast svim palim borcima i narodu Rasinskog okruga.